ជំងឺទឹកក្នុងស្រោមបេះដូង

ជំងឺទឹកក្នុងស្រោមបេះដូង (pericardial effusion) គឺជាភាពមិនប្រក្រតីនៃការប្រមូលផ្តុំនូវសារធាតុរាវនៅក្នុងចន្លោះស្រោមបេះដូង (pericardial space)។

1- cardio kh 5-1

មូលហេតុ

ទឹកក្នុងស្រោមបេះដូងអាចស្រួចស្រាវ (acute) រឺរាំរ៉ៃ (chronic)។ វាមានមូលហេតុជាច្រើនដែលបង្កជា​ទឹកក្នុងស្រោមបេះដូង​ស្រួចស្រាវដូចជា​របួស​ត្រូវ​ទ្រូង រឺបន្ទាប់ពីស្លាប់សាច់ដុំបេះដូង រឺក៏ផលវិបាករបស់រលាកស្រោមបេះដូង។ ចំពោះមូលហេតុដែលបណ្តាលមកពី​របួសនោះសារធាតុរាវ​ដែលនៅក្នុង​ចន្លោះស្រោមបេះដូង (pericadial space) គឺជាឈាម។ ទឹកក្នុងស្រោមបេះដូងរុំារ៉ៃធម្មតាពីព្រោះតែជំងឺផ្សេងៗមានដូចជា ជំងឺមហារីក រឺអេដស៍ រឺក៏ជំងឺ​តម្រងនោមធ្ងន់ធ្ងរ។

សញ្ញា និងរោគសញ្ញា

មានកម្រិតខុសៗគ្នានៃការហត់និងមានអាការៈមិនសូវស្រួលក្នុងទ្រូង។ វាមានរោគសញ្ញារបស់ជំងឺខ្សោយបេះដូង​ដោយផ្អែកទៅលើ​ទំហំនៃទឹក​ដែល​ចូល​និងល្បឿននៃការវិវត្តន៍របស់វា។ស្រោមបេះដូងអាចមានសមត្ថភាពលាតសន្ធឹងប្រសិនបើបរិមាណទឹកវិវឌ្ឍន៌យឺតៗ។ ហេតុដូចេ្នះហើយ​ទើបការ​ដែលទឹកចូលស្រោមបេះដូងរុំារ៉ៃគឺអ្នកជំងឺអាចទ្រាំបានយូរជាងទឹកចូលស្រោមបេះដូងស្រួចស្រាវ។ ទឹកចូលស្រោមបេះដូងរុំារ៉ៃ​អាចវិវត្តន៍ទៅ​ជា​បរិមាណ​​​ទឹកដ៏ច្រើនមុនពេលដែលអ្នកជំងឺបង្ហាញនូវសញ្ញាផ្សេងៗ ផ្ទុយទៅវិញទឹកចូលស្រោមបេះដូង​ស្រួចស្រាវអាចបណ្ដាលអោយ​មានរោគសញ្ញា​ខ្លាំង​​ទោះបីជាមានបរិមាណទឹកដ៏តិចតួចក៏ដោយ។

ការស្វែងរកមូលហេតុ

ការពិនិត្យដោយ ECHO បេះដូងអាចបញ្ជាក់ពីវត្តមាននិងទំហំរបស់ទឹកក្នុងស្រោមបេះដូង។ វាអាចមានភាពមិនប្រក្តី​នៅលើការវិភាគ​គំនូសចលនា​បេះដូង​ដោយប្រើចរន្តអគ្គីសនី (ECG)។ ការថតទ្រូងដោយប្រើកាំរស្មីអ៊ិច (chest x-ray) អាចបង្ហាញពីភស្តុតាងនៃការរីកធំ​របស់ស្រោមបេះដូង​ប្រសិន​បើទឹកនោះច្រើន។ ការស្តាប់ (auscultation) បេះដូងអាចមិនសូវឮសម្លេង បេះដូង (muffled heart sounds)។

ក្នុងករណីដែលមិនអាចរកមូលហេតុបាន គួរតែសួរនូវប្រវត្តិជំងឺនិងពិនិត្យរាងកាយអោយបានហ្មត់ចត់​ដើម្បីកំណត់នូវជំងឺផ្សេងៗ​ទៀតដែល​អាចមាន​សក្តានុភាពបង្ករអោយកើតជំងឺទឹក ក្នុងស្រោមបេះដូង ប៉ុន្តែពេលខ្លះយើងនៅតែមិនអាចរកមូលហេតុឃើញដដែល។

ការព្យាបាល

ជំងឺទឹកក្នុងស្រោមបេះដូងដែលមានរោគសញ្ញាអាចនិងត្រូវកាធ្វើការបូមបង្ហូរទឹកចេញ។ ជាទូទៅវាអាចត្រូវបានធ្វើដោយការ​ចាក់បញ្ចូលនូវម្ជុល​ការតេទែ​ឆ្លងកាត់តាមទ្រូងហើយបូមទឹកចេញ (ដំនើរការនេះហៅថា pericardiocentesis)។

ការបូមបង្ហូរទឹកភ្លាមៗ គួរមិនត្រូវបានផ្ដល់ដំបូន្មានសម្រាប់អ្នកជំងឺដែលមានសម្ពាធឈាមទាបនោះទេ។ ជំនួសដោយការស្វែងរក​មូលហេតុ​​​​និង​កា​រព្យាបាលនូវមូលហេតុនៃជំងឺ នោះស្ថានភាពអ្នកជំងឺអាចនឹងវិវត្តន៍ល្អវិញបាន។

ផលវិបាក

ទឹកក្នុងស្រោមបេះដូងអាចវិវត្តន៍ទៅជាជំងឺគៀបណែនបេះដូង (cardiac tamponade)។

 

ជំងឺគៀបណែនបេះដូង

ប្រសិនបើទឹកក្នុងស្រោមបេះដូងកាន់តែច្រើន ឬក៏វាកើតឡើងភ្លាមៗនោះស្រោមបេះដូងមិនអាចលាតសន្ធឹងបានទៀតទេ។ វាធ្វើអោយបេះដូងតឹងណែននិងទប់មិនអោយឈាមចូលទៅបំពេញក្នុងបេះដូងបានស្ថានភាពនេះយើងហៅថា cardiac tamponade។

1- cardio kh 5-2

សញ្ញា និងរោគសញ្ញា

អ្នកជំងឺធម្មតាមានបេះដូងដើរញាប់និងប៉ោងសសៃវ៉ែននៅ ក (distended jugular veins) ផងដែរនោះអាចវិវត្តន៍​ទៅជាសម្ពាធឈាម​ចុះទាបបាន​យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ អាចមានសញ្ញាដូចជា ចុកទ្រូង ពិបាកដកដង្ហើម ស្រាលក្បាល រឺអាចបាត់ស្មារតី។

ការស្វែងរកមូលហេតុ

ជំងឺគៀបណែនបេះដូង (cardiac tamponade) ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយការសាកសួរពីប្រវត្តិជំងឺនិងពិនិត្យរាងកាយ។ ការពិនិត្យដោយ ECHO បេះដូង អាចបញ្ជាក់ពីវត្តមានរបស់ទឹកនៅក្នុងស្រោមបេះដូង និងវាយតម្លៃពីសមត្ថភាពកន្រ្តាក់របស់បេះដូង ប៉ុន្តែក៏កម្រមានឱកាសនិងធ្វើវាណាស់។ ការដែល​ពន្យារពេលក្នុងការព្យាបាលអាចបណ្តាលអោយគាំងបេះដូង (cardiac arrest)។

ការព្យាបាល

ការព្យាបាលគឺបូមបង្ហូរទឹកចេញដែលហៅថា pericardiocentesis។ ត្រូវតែផ្តល់អុកស៊ី សែន។ ការអោយសេរ៉ូមតាមសសៃវ៉ែន​និងថ្នាំបង្កើនការកន្រ្តាក់​របស់បេះដូង (inotrope) ដូចជា Dopamine អាចត្រូវបានផ្ដល់អោយខណៈពេលដែលវេជ្ជបណ្ឌិតរៀបចំធ្វើ pericardiocentesis ជាបន្ទាន់។