ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមនៅក្នុងសួត
ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមនៅក្នុងសួត (pulmonary embolism) កើតឡើងនៅពេលដែលដុំឈាមកកធ្វើដំនើរទៅកាន់សរសៃឈាមក្នុងសួតហើយក្លាយជាការស្ទះក្នុងសរសៃឈាម។
មូលហេតុ
ដុំឈាមកកអាចកើតឡើងនៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់ក្នុងរាងកាយប៉ុន្តែភាគច្រើនបំផុតគឺកើតនៅក្នុងសរសៃវែនដែលស្ថិតនៅជ្រៅនៃជើង។ កន្លែងណាមួយនៃសរសៃវែនដែលមានលំហូរឈាមយឺត (ដូចជាតំបន់នៅជិតប្រឹស) គឺទំនងជាបង្កអោយមានដុំឈាមកក។ ប្រសិនបើដុំឈាមកករបូតចេញបន្ទាប់មកវានឹងធ្វើដំណើរតាមចរន្តឈាមតាមរយៈសរសៃវែនរហូតដល់វែនកាវក្រោម (inferior vena cava)។
ឈាមនៅវែនកាវក្រោមហូរចូលបេះដូងថតលើស្តាំ (right atrium) រួចទៅកាន់បេះដូងថតក្រោមស្តាំ (right ventricle) និងបន្ទាប់មកទៀតត្រូវហូរទៅកាន់សរសៃអាកទែរបស់សួត (pulmonary artery)។ នៅក្នុងសួតគឺសរសៃអាកទែរបស់សួតបានបែកមែកទៅជាសរសៃអាកទែតូចៗជាច្រើនទៀត។ ដុំឈាមកកបន្ទាប់មកនឹងស្ទះនៅក្នុងសរសៃអាកទែមួយក្នុងចំនោមសរសៃអាកទែទាំងអស់។ ការស្ទះនូវលំហូររបស់ឈាមក៏កើតមានឡើងនៅក្នុងសរសៃឈាមដែលស្ទះនោះ។
ប្រសិនបើមិនមានឈាមហូរតាមរយៈសរសៃអាកទែទៅកាន់សរសៃបណ្តូរឧស្ម័នទេនោះមិនមានការបណ្តូរឧស្ម័នកើតឡើងទេនៅក្នុងថង់ខ្យល់តូចៗក្នុងសួត។
កត្តាប្រឈមមុខ
កត្តាប្រឈមមុខសម្រាប់បង្កជាដុំឈាមកកនៅក្នុងសរសៃវែនដែលជ្រៅរួមមានការមិនធ្វើចលនារយៈពេលយូរ ទើបតែវះកាត់ហើយថ្មីៗ ជំងឺមហារីក ជក់បារី និងធាត់។ ស្រ្តីដែលមានផ្ទៃពោះហើយនិងស្ត្រីដែលប្រើថ្នាំពន្យាកំណើតក៏ជាកត្តាគ្រោះថ្នាក់ខ្ពស់ដែរ។
សញ្ញា និងរោគសញ្ញា
អាចមានអាការៈពិបាកដកដង្ហើមភ្លាមៗ ចង្វាក់បេះដូងដើរញាប់ ពិបាកក្នុងទ្រូង។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យគឺមានការពិបាកព្រោះសញ្ញានិងរោគសញ្ញាគឺស្រដៀងគ្នាទៅនឹងជំងឺជាច្រើនទៀត។
ការស្ទះសរសៃឈាមនៅក្នុងសួតធ្ងន់ធ្ងរអាចបណ្តាលអោយសម្ពាធឈាមទាប (hypotension) និងរីកប៉ោងសរសៃវែននៅ ក (distended jugular veins)។ អាចមានវិបត្តិដង្ហើម និងថយចុះនូវកម្រិតឧស្ម័នអុកស៊ីសែននៅក្នុងឈាម។
ការស្វែងរកមូលហេតុ
កម្រិតអុកស៊ីសែននៅក្នុងឈាមគួរតែត្រួតពិនិត្យអោយញឹកញាប់។
ការថតទ្រូងដោយប្រើកាំរស្មីអ៊ិចមិនសូវជាមានប្រយោជន៍សម្រាប់ជួយក្នុងការធ្វើរោគ វិនិច្ឆ័យពីជំងឺស្ទះសរសៃឈាមក្នុងសួតនោះទេ ប៉ុន្តែពេលខ្លះវាត្រូវបានអនុវត្តន៍ដើម្បីតាមដាននូវបញ្ហាសួតផ្សេងទៀត។
ការវិភាគគំនូសចលនាបេះដូងដោយប្រើចរន្តអគ្គីសនី (electrocardiogram រឺ ECG) ធម្មតាបង្ហាញថាចង្វាក់បេះដូងដើរញាប់ហើយជួនកាលបង្ហាញពីភាពមិនប្រក្រតីដ៏ទៃទៀត។ ECG មិនសូវមានប្រយោជន៍សម្រាប់ជួយក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពីជំងឺស្ទះសរសៃឈាមក្នុងសួតនោះទេ តែវាត្រូវបានអនុវត្តន៍ធ្វើដើម្បីតាមដាននូវជំងឺធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងទៀតដែលមានសញ្ញាស្រដៀងគ្នា។
ការពិនិត្យដោយ ECHO បេះដូង ពេលខ្លះអាចរកឃើញភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនដែលអាច បណ្តាលមកពីការស្ទះសរសៃឈាមនៅក្នុងសួត។
ការធ្វើតេស្តឈាមមួយដែលកំណត់រកកម្រិតរបស់ D-dimer ពេលខ្លះមានប្រយោជន៍ ប្រសិនបើមន្ទីរពិសោធន៍អាចធ្វើបាន។ D-dimer គឺជាសារធាតុមួយដែលបញ្ចេញទៅក្នុងឈាមនៅពេលដែលមានវត្តមានរបស់ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមក្នុងសួត។
ការធ្វើវិនិច្ឆ័យនៃជំងឺស្ទះសរសៃឈាមនៅក្នុងសួតគឺត្រូវការឧបករណ៍ទំនើបៗ ដូចជា ម៉ាស៊ីន CT សម្រាប់មើលសរសៃឈាមនៅក្នុងសួត (CT Pulmonary angiogram រឺ CTPA)។
ការព្យាបាល
ផ្តល់អុកស៊ីសែនដល់អ្នកជំងឺដែលហត់។
ថ្នាំប្រឆាំងដុំឈាមកក (anticoagulation) គឺជាការព្យាបាលដ៏សំខាន់សម្រាប់ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមនៅក្នុងសួត។ គោលបំណងគឺដើម្បីការពារនូវដុំឈាមកកថ្មីដែលនិងកើតមានជាបន្តទៀត។